როგორც ვიკიპედია გვამცნობს თილისმა (ასევე ამულეტი, ლათ.amuletum) არის “მაგიური ნივთი, რომლის ფუნქცია მისი მფლობელის დაცვა ან მისი მაგიური ზემოქმედების ეფექტურობის გაზრდაა. თილისმებს ასევე შეუძლია წარმატების მოტანა, განსაცდელისგან დაცვა, გუნების გაუმჯობესება და სხვა.
თილისმა შეიძლება იყოს ნებისმიერი ნივთი — საიუველირო ნაწარმიდან დაწყებული, ქვის ნატეხითა და ხის ქერქის ნაჭრით დამთავრებული”
მართლაც, თილისმა შეიძლება ნებისმიერი ნივთი იყოს და მას, როგორც ასეთს, ნამდვილად აქვს “მახასიათებლები”: ფერი, ფორმა, მატერია… ხშირად შესაბამისი სპეციალისტები რეკომენდაციებსაც კი იძლევიან ვინ როგორი თილისმა უნდა ატაროს, ზოდიაქოს ნიშნის თუ პიროვნული ხასიათის გათვალისწინებით.
თუმცა, არსებობს თილისმა, რასაც ადამიანი თავად არქმევს ამ სახელს და მისი შერჩევა კონკრეტულ პიროვნებაზეა დამოკიდებული, თუ რას უკავშირებს ის საკუთარ წარმატებას, კარგ განწყობას, ცხოვრებაში რაიმე განსაკუთრებულ მოვლენას…ზოგი მას ფორმით და სილამაზით ირჩევს, ზოგიც უბრალოდ ცხოვრების გარკვეულ ეტაპს და ძვირფას მოგონებებს უკავშირებს, ზოგისთვის შესაძლებელია ეს თოჯინა იყოს, ზოგისთვის სამკაული, ზოგისთვის მონეტა… ის კი, ვინც ამ ყველაფერს უფრო პროფესიონალურად უდგება, ბევრ წვრილმან დეტალს ითვალისწინებს და მხოლოდ საკითხში სიღრმისეულად გარკვევის შემდგომ ირჩევს თილისმას.
თუმცა, უმეტესობა ჩვენგანს, როდესაც რაიმეზე გვითქვამს ეს ჩემი თილისმააო, ნაკლებად გაგვხსენებია ვიკიპედიის განმარტება და სხვა ზემოთ ჩამოთვლილი გარემოებები, უბრალოდ მოგვწონს ის ნივთი რაც გვაქვს, ან რასაც ვატარებთ და მას დადებით “მნიშვნელობას” – თილისმობას “ვაბრალებთ”.
ასეა თუ ისე, თილისმის “მთავარი დანიშნულება” ‘ჩვენი კარგად ყოფნაა”, იქნება ეს წარმატების მოტანა, ცუდი ენერგიისგან დაცვა თუ კარგი განწყობის შემოტანა ჩვენს შინაგან სამყაროში და ამდენად, ჩვენს გარშემო ნებისმიერი რამ შეიძლება იქცეს, ან ვაქციოთ თილისმად.
თილისმის უძველეს არტეფაქტებს დიდი ადგილი უჭირავს ხელოვნების ნიმუშებს შორის – ნიუ იორკის მეტროპოლიტენ მუზეუმში წარმოდგენილია ეგვიპტური ამულეტების მრავალრიცხოვანი კოლექცია, რომელიც მრავალფეროვანია როგორც თემატიკით, ისე მასალით. ხშირად მათ , პრაქტიკული დანიშნულებაც ჰქონდათ – ესენია, ცხოველთა სახით გამოსახული ეგვიპტური ღმერთების ფიგურები, გადაწყვეტილი ძვირფას და ნახევრადძვირფას მასალაში, სამკაულები, ლუქები… საინტერესოა, რომ ამულეტი მნიშვნელოვანი იყო არა მხოლოდ ცოცხალი ადამიანებისთვის, არამედ გარდაცვლილთათვისაც, რათა ის დახმარებოდა მიცვალებულს ხელმეორედ დაბადებაში და ავი სულებისგან დაეცვა იგი.
თილისმის დატვირთვის მქონე ნივთებს დიდი ადგილი ეჭირა ქართულ საიუველირო ხელოვნებაში, რასაც მოწმობს არქეოლოგიური გათხრების შედეგად მოპოვებული მდიდარი მასალა, სადაც მრავლადაა წარმოდგენილი ძვირფასი ლითონის, სანახელავო და ძვირფასი ქვებისგან დამზადებული თილისმები, საავგაროზეები..
თილისმის უძველესი არტეფაქტები გამოვლენილია მსოფლიოს მრავალ წერტილში. საინტერესოა, რომ საკუთარი სემანტიკით ისინი ძალიან ჰგვანან ერთმანეთს და ღირსეული ადგილი უჭირავთ მრავალი ქვეყნის კულტურულ მემკვიდრეობაში.
მსგავსი პოსტები
